Juli 2024 - Het Minsa, ministerie van gezondheidszorg van Nicaragua, rapporteerde in zijn epidemiologisch bulletin van eind april dit jaar 62% meer gevallen van dengue dan in het jaar ervoor. Er werden 46.525 vermoedelijke gevallen geregistreerd, tegen 28.883 in 2023. Dat jaar was het op een na slechtste jaar van de afgelopen twintig jaar. In die periode waren er 181.096 vermoedelijke gevallen en vier sterfgevallen.
Tussen week tien en vijftien van dit jaar registreerde Minsa wekelijks gemiddeld 2.500 dengue-infecties. Op basis van de transmissiesnelheid kan worden berekend dat er tot week 22 (eind mei) meer dan 64.000 verdachte gevallen waren in Nicaragua.
Volgens de statistieken van de PAHO (Pan American Health Organization) had Nicaragua vorig jaar al het hoogste aantal dengue-infecties in Latijns-Amerika, met 2070 gevallen per 100.000 inwoners. De ongekende toename van het aantal infecties laat zien dat de epidemie moeilijk te stoppen is. In de cijfers is te zien dat de toename sinds 2007 aan de gang is.
De PAHO (Pan American Health Organization) zegt dat de afdeling in Managua de meeste gevallen meldt, gevolgd door León, Caribe Norte, Rivas en Matagalpa. Janett, een van onze partners in Matagalpa, meldt ons desgevraagd dat het niet heel erg is en dat er (gif) gespoten wordt in de wijken vanwege de regentijd. ‘Het is een endemische ziekte die altijd onder ons is; we leven er mee.’
Steekmuggen
De gelekoortsmug of denguemug is een insect uit de familie van de steekmuggen. De soort komt voor in de tropen en subtropen en is een overbrenger van virusziektes zoals gele koorts, dengue (knokkelkoorts), riftdalkoorts, chikungunya en zikakoorts.
Er bestaat geen specifiek geneesmiddel voor de behandeling van dengue, waarvan de infectie kan optreden zonder symptomen, of met symptomen variërend van matige koorts, huiduitslag die lijkt op mazelen, geelzucht (vandaar de naam gele koorts), hoofdpijn, spierpijn, gewrichtspijn (vandaar de naam knokkelkoorts) tot hoge en invaliderende koorts. Soms ontwikkelt de ziekte zich tot een levensbedreigende situatie met de volgende symptomen: gevaarlijk lage bloeddruk, ernstige bloedingen, te laag aantal bloedplaatjes, lekken van bloedplasma en orgaancomplicaties.
Een Nicaraguaanse arts legt uit: ‘Als er een mogelijk besmet iemand wordt ontdekt, wordt er samen met specialisten naar gekeken. Als de persoon positief is, wordt het gerapporteerd aan het epidemiologisch surveillancesysteem van de regio. Daarna volgt een huisbezoek, waarbij de bewoners worden geïnformeerd en het hele huis wordt schoongemaakt en ontsmet. Als er zich de zevende dag geen complicaties meer voordoen, komt er niemand meer langs.’
Wanneer er ernstige verschijnselen optreden, wordt de patiënt opgenomen in een ziekenhuis, waar gedurende 24 of 48 uur intraveneuze vloeistoffen worden toegediend. Bovendien meet een arts dan elk uur zijn/haar vitale functies totdat de kritieke fase voorbij is.
Preventie
Dengue is volgens de PAHO een epidemie die niet kan worden uitgeroeid. Het kan echter onder controle worden gehouden door het aantal gevallen terug te brengen. Nicaraguaanse epidemiologen hebben er bij het Minsa op aangedrongen burgers te betrekken bij de bestrijding.
‘Als de gemeenschap samenwerkt door het elimineren van broedplaatsen voor muggen en met goede sanitaire voorzieningen, kan het nieuwe broedplaatsen voor muggen voorkomen en de epidemie en het aantal getroffen mensen op nationaal niveau aanzienlijk helpen verminderen’, zegt epidemioloog Álvaro Ramírez in een recent interview met Confidencial.
Epidemioloog Leonel Argüello zegt dat het grootste anti-muggengevecht in de zomer (droge tijd) zou moeten plaatsvinden. “Als er in deze periode geen actie wordt ondernomen, zullen we de winter (regentijd) ingaan met een groot aantal muggen en dus een groter risico op de ziekte.”
In Nicaragua wordt weinig gebruik gemaakt van BTI om besmettingen te voorkomen. Bti (Bacillus thuringiensis israelensis) is een bacterie die als biologisch bestrijdingsmiddel muggenlarven doodt voordat ze hun levenscyclus kunnen voltooien.
Er zijn enkele informatiecampagnes in de officiële media, maar er is geen grote betrokkenheid van de bevolking. In de ziekenhuizen en gezondheidscentra van Managua is er geen informatie over de epidemie en manieren om deze te bestrijden. Volgens bewoners staan er op de muurschilderingen van de gezondheidsafdelingen alleen mededelingen over campagnes tegen griep en het humaan papillomavirus (HPV).
Dengue in Europa
Vroeger was dengue vooral een (sub)tropische ziekte, nu zien we ook meer besmettingen in landen rondom het Middellandse Zeegebied. De gelekoortsmug heeft zich o.a. gevestigd op Madeira en in een regio van Noordoost-Turkije.
Het afgelopen halfjaar werden 112 Nederlanders in het buitenland besmet met knokkelkoorts, in geheel 2023 ging het om 113 mensen. De denguemug wordt ook in Nederland waargenomen. Of in Nederland al mensen zijn geprikt en besmet, weet men niet.
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is dit jaar begonnen met het bestrijden van de Aziatische tijgermug, ook een mogelijke overbrenger van dengue, waarbij men zich vooral richt op de muggenlarven. De mug zit het liefst op plekken met stilstaand water in bijvoorbeeld bakjes en emmers.
Samenstelling: Louise Donjacour en Miranda van der Klaauw
Bronnen: internet, Confidencial, PAHO
Foto’s en afbeeldingen van internet (deze zijn niet afkomstig uit Nicaragua). Op de tweede afbeelding staat 'Allemaal tegen dengue' en op de derde afbeelding 'Bescherm je tegen dengue. Voorkomen is een geval van leven of dood'.
